سرزمین آریو برزن (کهگیلویه و بویر احمد)
از سایت گردشگری آی تور با ادرس www.ituor.comبازدید نماییدسرزمین آریو برزن (کهگیلویه و بویر احمد)
از سایت گردشگری آی تور با ادرس www.ituor.comبازدید نماییدآذربایجان غربی
منبع http://www.iran.ir
- استان آذربایجان غربی:
استان آذربایجان غربی در شمال غرب ایران ، با گستردگی ۳۷ هزار و ۵۹ کیلومتر مربع ، حدود ۲/۲۵ درصد مساحت کل کشور را تشکیل می‌دهد که از این حیث در رتبه سیزدهم قرار دارد . این استان از شمال به جمهوری آذربایجان و ترکیه ، از غرب به کشورهای ترکیه و عراق ، از شرق به استان آذربایجان شرقی و استان زنجان و از جنوب به استان کردستان محدود می شود . مرکز آن شهر تاریخی ارومیه است و از شهرهای مهم آن می توان بوکان ، پیرانشهر ، تکاب ، خوی ، سردشت ، سلماس ، ماکو، میاندوآب، مهاباد و نقده را نام برد .
وجود رشته‌کوه‌های مرکزی ترکیه و عراق ، « ارتفاعات گردنه قوشچی » ، « کوه‌های باستان » ، « ارتفاع مور شهیدان » ، « ارتفاعات گردنه کله شین » ، « کوه بینار ارومیه » ، « کوه قندیل » ، « دره حاجی ابراهیم » و « کوه ترغه « کوه‌های باستان » ، « ارتفاع مور شهیدان » ، « ارتفاعات گردنه کله شین » ، « کوه بینار ارومیه » ، « کوه قندیل » ، « دره حاجی ابراهیم » و « کوه ترغه بوکان » باعث شده این استان به یکی از مناطق کوهستانی کشور با آب و هوای سرد کوهستانی تبدیل شود. آب و هوای استان آذربایجان غربی تحت تأثیر جریان هوای مرطوب اقیانوس اطلس و دریای مدیترانه است .با این وجود ، ورود توده هوای سرد از شمال در برخی از ماههای زمستان ، هوای مدیترانه‌ای این استان را متأثر و موجب کاهش قابل توجه دما در آن و بارش برف در ارتفاعات و نواحی کوهستانی می‌شود.
در فصل گرما و طی جاری شدن آب های حاصل از ذوب برف کوهستان های مرتفع این استان ، رودخانه های متعدد در دره های منطقه جریان می یابند . رودخانه هایی که در پی این تحولات جوی بوجود آمده اند ، عبارتند از : آق چای، آجرلوچای ، آواچار چای ، ارس ، باراندوزچای ، روضه چای ، زاب گرژال ، زولاچای ، زرینه رود- جغاتو- ، سیمینه رود – تاتائو- ، ساروق چای ، ساری چای ، شهر چای ، گدار چای ، قادر رود -قادار - ، مهاباد رود ، لاوین چای ، نازلوچای.
« دریاچه ارومیه » به عنوان بزرگترین دریاچه ایران و همچنین مهمترین حوزه آبریز کشور ، در این استان قرار دارد . محل تامین آب این حوزه آبریز ، رودخانه های زرینه رود ، سیمینه رود ، گدار ، باراندوز ، شهرچای و نازلو چای است . این دریاچه بعد از بحرالمیت ، دومین دریاچه آب شور در دنیا به شمار می آید .
آثار به دست آمده از تپه های باستانی مانند « تپه حسنلو » ، « تپه حاجی فیروز » ، « تپه جلبر » و غیره گواه بر قدمت هزارساله این سرزمین است . آنچه مسلم است ، این است که این سرزمین قبل از ورود مادها محل سکونت انسان های نخستین و غارنشین بوده است . چراکه غیر از آثار بدست آمده از تپه های باستانی ، اشیای به جای مانده در غارها چون « غار تمتمه » و « غار آزبخ » ، شاهد بر این امر است . قبل از ورود مادها به ایران و استرار آنان در منطقه آذربایجان دولت های مختلفی حکومت می کردند که از آن جمله می توان به دولت آشور ، دولت اورارتو ، دولت هوریان کادوسی ، دولت کاسی ها اشاره کرد .سرزمین آذربایجان پس از تصرف مادها به ماد کوچک شهرت یافت . ماد بزرگ شامل ری ، عراق عجم تا کردستان و کوه های زاگرس بود . با روی کار آمدن دولت هخامنشیان ، ماد کوچک به عنوان یکی از ساتراپ ها دولت تعیین شد .
به عقیده برخی از باستان شناسان در زمان حمله اسکندر مقدونی سرداری به نام « آتورپات » توانست این سرزمین را از تهاجم سربازان یونانی حفظ نماید که بعد از این واقعه به پاس قدردانی از زحمات وی ماد کوچک را « آتورپاتن » یا « آتورپاتگان » نامیدند . آذربایجان در زمان سلوکیان و اشکانیان نیز دارای خودمختاری نسبی بود .
برخی از آنان معتقدند : از آن جا که حوادث متناوب یکی بعد از دیگری آذربایجان را آماج تهاجمات پیاپی قرار داد. بعد از سلجوقیان، دورِ سلسله جنبانی ترکان آتابای یا اتابکان آغاز و با نفوذ این اقوام و گسترش زبان ترکی، سیطره ی زبان آذری، محدود و رفته رفته رو به کاهش نهاد.
حکومت ترکمانان « آق قویونلو » و « قراقویونلو » و اسکان آن ها در آذربایجان بیش از پیش موجب رونق ترکی و تضعیف زبان "آذری" شد. جنگ ها و عصیان هایی که در فاصله ی برافتادن و برخاستن صفویان، پیش آمد ، سربازان ترک بیشتری را به این سرزمین سرازیر کرد همچنین وجود قزلباش های ترک نیز مزید بر علت شد و زبان ترکی را در منطقه رونق داد.
اقوام ساکن در استان آذربایجان غربی به طور عمده به دو گروه تقسیم می شوند . گروه اول ؛ ترک های آذری زبان ساکن در دشت‌های پیرامون دریاچه ارومیه ، دشت‌های شمال و جنوب شرقی استان . گروه دوم شامل کردهایی هستند که در بخشهای مرتفع غربی و جنوبی استان ساکن و به زبان کردی تکلم می نمایند .
باید اضافه کرد کنار این دوگروه ، اقلیت های دیگری نیز زندگی می کنند . اقلیتی از کردهای اهل تسنن که بیشتر در شهرهای مهاباد ، سردشت ، پیرانشهر متمرکز هستند ، و اقلیتی از مسیحیان ، آشوریان ، ارامنه که در مرکز استان - شهر ارومیه – سکونت دارند .
خصوصیات و ویژگی های طبیعی و اقلیمی آذربایجان غربی باعث رونق این استان در بخش های کشاورزی و دامپروری و شیلات شده است . بارش کافی نزولات جوی ، وجود حوزه های آبریزی ، جریان رودخانه های فصلی و دائمی ، کوهستانی بودن منطقه که خود در وسعت مراتع استان نقش مهمی دارد ، این منطقه را به یکی از مناطق مستعد کشاورزی و دامداری تبدیل کرده است .
اما با وجود زمینه های مستعد ذکر شده ، بررسی ترکیب کارگاه های موجود در استان نشان می دهد دو گروه صنعتی کانی های غیرفلزی و غذایی – دارویی بالاترین و بیشترین تعداد اشتغال را دارد .
مطالعات انجام شده در استان آذربایجان غربی نشان می دهد که این منطقه دارای معاون و منابع زیرزمینی غنی است که هنوز مورد بهره برداری قرار نگرفته است . معادنی که هم اکنون فعال است بیشتر شامل معادن مصالح و سنگهای ساختمانی است . علاوه بر این معادن ، می توان به معادنی چون گرانیت، میکا، زرنیخ، تالک، تراورتن، طلا، خاک نسوز و پوکه معدنی اشاره کرد.
- سوغات :
مهمترین سوغاتی این استان در بخش های مختلف به قرار زیر است :
- بخش شیرینی و کشاورزی : قرابیه ، بستنی خشک یا سوت شیرینی ، نقل بید مشک ، حلوای گردو ، عسل ، لبنیات کشمش ، سیب ، انگور ، عرق گیاهان دارویی
- بخش صنایع دستی : قالی ، گلیم ، جاجیم ، رودوزی ، سوزن دوزی ، پولک دوری ، برک ، شال و کمر پشمی ، باشلوق
از دیگر سوغاتی این استان نباید صنعت چرم و معرق چوب و رنگرزی و چاپ های سنتی را فراموش کرد.
- ارومیه : آبشار سولوک ، پارک جنگلی ارومیه ، دامنه کوه سیرداغ ، ساحل دریاچه ارومیه ، ساحل دریاچه مارمیشو ، کاظم داشی یا صخره کاظم واقع در دریاچه ارومیه ، طبیعت دره قاسملو
- بوکان : پارک ساحلی بوکان ، جلگه سردرآباد ، حاشیه رودخانه زرینه رود ، حوض گوره ، غار روستای قلعه چی ، غار کول آباد ، غار مکران قران ، غار کونه کوتر ، در روستای ینگیجه ، غار کونه کوتر روستای سهولان ، غار روستای اشکوتان معروف به غار سید جمال الدین ، طبیعت دره کوسه
- پیرانشهر : آبشار دلاوان ، آبشار خرپاپ ، آبشار هنگ آباد ، تفریح گاه دره آب خوره ، دامنه کوه قندیل ، دامنه کوه کلات شاه ، دامنه کوه بادین آباد ، دامنه کوه حاجی ابراهیم ، جنگل های سرسبز پردانان ، جنگل خدرآباد ، جنگل قبر حسین ، حاشیه رودخانه زاب کوچک ، حاشیه رودخانه بادین آباد ، قله کوه مرتفع قندیل ، طبیعت منطقه کوهستانی دوله نی ، طبیعت دشت پیران ، طبیعت دره سیاه ، طبیعت منطقه کانی خدا ، طبیعت دره کهنه لاهیجان ، طبیعت دره نه
- تکاب : آب سرد معدنی روستای اغول بیک ، آب گرم تخت سلیمان یا ایستی سو ، آب گرم و آبشار قینرجه ، دامنه کوه چهل چشمه ، دامنه کوه زندان سلیمان ، چمن متحرک چملی که به صورت جزیره ای متحرک در داخل آب دریاچه چملی واقع در روستای بدرلو تکاب واقع شده است ، غار کرفتو
- خوی : دامنه کوه چله خانه ، دامنه کوه اورین ، چشمه آب رازی ، چشمه آب کلوانس ، چشمه آب دسته دره ، چشمه آب زارعان ، حاشیه رودخانه قوتور ، حاشیه رودخانه آغ چای ، حاشیه قودوق بوغان ، غار علی شیخ ، طبیعت ییلاق حاجی بیگ ، طبیعت قره دره ، طبیعت منطقه جهنم دره یا دره قیریس
- سردشت : آبشار شلماش ، آبشار رزگه ، آبشار چکوو ، دامنه کوه باژار ، ، سرچشمه روستای بیوران ، چشمه گراوان ، چشمه کانی خاتون ، چشمه کانی بیریان ، چشمه کانی شاخه ، چشمه کانی ریحان ، حاشیه رودخانه زاب ، طبیعت تنگه گرژال ، طبیعت دشت کلوی ، طبیعت روستای بیوران
- سلماس : آبشار خورخورا ، دامنه و قله کوه هراویل ، دامنه و قله کوه پیر چوپان ، دامنه و قله کوه آق داغ ، دامنه و قله کوه پونجالیق ، دامنه و قله کوه قارنی یاریخ ، چشمه آب گرم ایستی سو ، چشمه آب گرم دریک ، چشمه آب معدنی سرد میناس یا چشمه دام داما ، حاشیه رودخانه زولاچای ، ساحل تفریحی دریاچه ارومیه ، غار قارنی یاریخ ، غار دریک ، غار قرنلیق آغل ، طبیعت تالاب آق زیارت ، طبیعت دره دریک ، طبیعت دره تمر ، طبیعت دره زولا چای
- ماکو : آبشار دیزج ، تالاب بورالان ، تالاب قره بلاغ ، تالاب کتیکور ، تالاب یاریم قیه ، چشمه ثریا ، دره سو دره سی ، دره باغین یا دره زنگمار ، دریاچه بارون کلاهک سنگی ، رودخانه ساری سو ، رودخانه قره سو ، رودخانه زنگبار یا زنگمار ، رودخانه ارس ، روستای طهماسب کندی ، چشمه آب گرم باش کند ، چشمه آب گرم چالدران ، چشمه آب گرم شوط ، چشمه آب معدنی گازدار ، قلعه جوق ، کوخ چرگین ، کوه تیکمه غار سومه دارن ، منطقه ییلاقی قره خاچ
- میاندوآب : جنگل آیدشه ، جنگل باداملو ، چشمه زندان سلیمان ، حاشیه رودخانه زرینه رود ، حاشیه رودخانه سیمینه رود ، حاشیه تالاب چنگیز گولی ، غار بورینگ ، طبیعت دره دلمه ، طبیعت دره علی یار ، طبیعت دشت باروق ، طبیعت دشت میاندو آب شرقی ، طبیعت دشت میاندو آب غربی
- مهاباد : حاشیه رودخانه مهاباد ، حاشیه رودخانه بیطاس ، حاشیه رودخانه کانی سیب در بخش خلفیان ، حاشیه تلاب قوپی باباعلی ، حاشیه تالاب برازان ، حاشیه تالاب گروس ، حاشیه تالاب داشخانه ، حاشیه تالاب قره قشلاق ، حاشیه تالاب چنگیز گلی ، حاشیه دریاچه مهاباد ، چشمه آب معدنی گراوان ، غار آهکی برده بور ، غار آب رفته منطقه منگور ، غار قلعه شاه ، غار کارگی ، غار مام قوچان ، غار اشکوتان ، غار شوران
- نقده : تالاب بین المللی یادگارلو ، تالاب حسنلو ، دامنه کوه قره داغ ، دامنه سلطان یعقوب ، دامنه کوه بابا حسن ، دامنه کوه خرنگ ، چشمه رش سرشاخان ، چشمه آب معدنی روستای شیخ معروف ، حاشیه رودخانه گدار ، غار اژدها ، غار سولدوز ، طبیعت دشت نقده ، طبیعت دره گدار ، طبیعت دره سلطان یعقوب ، طبیعت بال دره سی
- جاذبه های تاریخی :
- ارومیه : ۹ پله بنای یخچال ، بازار قدیم ، بقعه دیزج تکیه ، بنای سه گنبد ،حمام های قراچه ، حمام آخوند ، حمام علی شهید ، حمام قوشالار ، مسجد جامع ، مقبره های روستای تمتمان
- بوکان : اطاق های سنگی روستای بی بی کند ، ایوان سنگی روستای آغجیوان ، تپه باستانی روستای احمد آباد ، تپه آسیاب کهنه روستای احمدآباد ، تپه کلک آبی ، تپه سیخان بزرگ ، تپه سیخان کوچک ، تپه مورچه روستای تکان تپه ، تپه کلتپه ، تپه قره کند ، تپه روژبیانی ، تپه داربسر ، تپه گرده خزبنه ، تپه گرده شین ، تپه آشی ، تپه محمود روستای ارمنی بلاغی ، تپه کانی کوزه له ، تپه قلایچی ، قلعه ناچیت ، قلعه تپی ، قلعه سردار بوکان ، قلعه قالایچی یا قلعه چین ، قلعه سنگی روستای سماقان فرهاد تراش ، مسجد جامع حمامیان
- پیرانشهر : قلعه شین آوا ، قلعه موت آوا ، قلعه شای ، قلعه جلدیان ، قلعه پسوه ، کتیبه برده مافوره ، داشان قلعه روستای تاریخی خورنج ، پل قالاتاسیان ، گورستان پیرانشهر ، قبر حسین قاضی ، گورستان محمود آباد ، تپه سلوه ، تپه گردکان ، تپه خالدار ، تپه لیک بن ، تپه گردکشانه ، تپه پسوه ، تپه گرد گرد کسبیان ، تپه سروکانی ، تپه خورنج ، تپه مهنگ آباد ، تپه بهنجی ، تپه اشکوات ، تپه یادنیاوه ، تپه گردترکس
- تکاب : آتشکده آذرگشسپ ، بقعه ایوب انصاری ، تخت سلیمان ، زندان تخت سلیمان ، زندان برنجه ، زندان نبی کندی ، چهارستون تاریخی معروف به چهارطاق یا کلیسای چهار طاق ، مسجد جامع روستای اوغول بیگ ، قلعه بلقیس ، مسجد جامع تکاب ، قلعه ساری قورخان ، قلعه اربابی بزرگ ، کوره خانه قدیمی ، نور تپه روستای اوغول بیگ
- خوی : امام زاده سید بهلول ، بقعه ذهیبه ، بقعه شیخ نوایی ، بقعه پیر ولی یا پوریای ولی ، پل خاتون ، پل کیسان ، دروازه سنگی ، حمام خان بیگ ، خانه کبیری ، سنگ نبشته بسطام ، قیز قلعه سی یا قلعه دختر ، قلعه بسطام ، کاروانسرای خان ، کاروانسرای میرزا هاشم ، کلیسای مهلذان ، کلیسای وانگ خسروآباد ، کلیسای ماریوخنه یا گولان ، مسجد داش آغلیان ، مسجد ملاحسن ، مقبره آقا میر یعقوب ، مناره شمس تبریزی
- سردشت : بازارچه های مرزی کیله و بیژوه در منطقه آلان ، پل قلا تاسی ، تپه تاریخی رَبَط ، حمام قدیمی سردشت ، شهر تاریخی موسی سیر رَبَط ، قلعه رش ، غار تاریخی قلاتاسیان ، قلعه باستانی رَبَط ، محوطه تاریخی ساوان
- سلماس : امام زاده برگشاد ، امام زاده کهنه شهر ، برج کهنه شهر ، تپه باستانی هفت وان معروف به تپه تبان ، تپه باستانی درشک ، تپه باستانی پکاجیک ، تپه دیمان ، تپه گرده سرده ، دریاچه مصنوعی و باستانی کهنه شهر ، زیارتگاه گوزلی دره ، زیارتگاه قلباق ، سد قدیم خاندام ، سنگ نگاره خان تختی ، مسجد امام حسن شهر دیلمقان ، قلعه قارنی یاریخ ، قلعه هدر ، قلعه چهریق ، قلعه دریک ، قلعه میناس در کوه پیر چاوش ، کافیر قلعه سی ، قلعه قارچی بیع ، کلیسای هفت وان ، مقبره مار یعقوب
- میاندوآب : آتشکده آذرگشسب ، پل میرزا رسول ، داش تپه ، قلعه بختک قلعه هلاکوخان ، گوی تپه ، لیلان ، مسجد طاق
- مهاباد : باغ مکائیل یا پارک ملت ، تپه باستانی کانی سیب ، تپه ماهوری آزاد و باجه وند ، دخمه فقرگاه ،حمام تاریخی میرزا رسول ، حمام لج ، مسجد جامع ، مقبره بداق سلطان ، میدان استر
- ماکو : اجاق حضرت ابوالفضل ، بقایای شهر تاریخی بسطام ، بیمارستان قدیمی ارتش ، پل تاریخی بشگوز یا پنج چشم ، پل قدیمی کشمش تپه ، تپه باستانی کشمش تپه ، دخمه سنگر ایوان فرهاد یا فرهاد دامی ، عمارت کلاه فرنگی کلیسای ننه مریم ، کلیسای طاطائوس ، مسجد حضرت ابوالفضل مشهور به گوی مسجد
- نقده : تپه حسنلو ، تپه محمدیار، تپه نظام‌آباد ، تپه گرد دینخواه ، تپه دلینجی ارخی ، تپه کویک ، تپه مملو ، تپه محمدشاه ، تپه میرآباد ، ساخسی تپه ، تپه گرد قورخ ، تپه شیخ معروف ، تپه حاجی فیروز ، تپه تادر، تپه کهریزه عجم ، تپه ورزنه ، تپه شیخ احمد ، تپه بارانی عجم ، تپه امینلو ، تپه اسلام آباد ، تپه تابیه ، تپه قلات ، تپه حسینعلی خان ، تپه قارنا ، تپه آقابیگلو ، تپه عجملو ، عقرب تپه ، تپه دالما ، تپه پیزدلی ، تپه قبرستان آغ جزوه ، سلمان تپه ، تپه ماواران
